Άπνοια ύπνου και οδοντιατρική αντιμετώπιση.
Για καλύτερη ποιότητα ζωης
Τι είναι η άπνοια ύπνου;
Πρόκειται για διαταραχή ύπνου που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια διακοπής της αναπνοής. Σχετίζεται με την υπερβολική χαλάρωση των μυών του φάρυγγα και της γλώσσας, με αποτέλεσμα να έχουμε απόφραξη του αεραγωγού και μείωση της οξυγόνωσης του οργανισμού.
Είναι σημαντικό να ξέρουμε ότι το ροχαλητό αποτελεί ένδειξη στένωσης του αεραγωγού και τα άτομα που ροχαλίζουν συχνά μπορεί είτε να έχουν άπνοια και να μην το γνωρίζουν, είτε να αναπτύξουν άπνοια στο μέλλον.
Τι επιπτώσεις έχει η υπνική άπνοια στον οργανισμό;
Η διακοπή της αναπνοής κατά την διάρκεια του ύπνου, συνεπάγεται μείωση του οξυγόνου στον οργανισμό και οδηγεί σε αρνητικές επιπτώσεις τόσο στη σωματική όσο και στην πνευματική και συναισθηματική υγεία. Πιο συγκεκριμένα, η άπνοια έχει συσχετιστεί με πολλά σοβαρά νοσήματα, όπως υπέρταση, καρδιαγγειακή νόσο, παχυσαρκία, δυσκολία στην απώλεια βάρους ακόμη κι όταν κάποιος κάνει δίαιτα, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, σεξουαλική δυσλειτουργία, ακόμα και με κάποιες μορφές καρκίνου.
Ως προς την πνευματική υγεία, συσχετίζεται με απώλεια μνήμης, μειωμένη συγκέντρωση και ικανότητα μάθησης, δυσκολία στη διαχείριση προβλημάτων, ενώ μπορεί να οδηγήσει και σε σοβαρά νοσήματα έκπτωσης της πνευματικής λειτουργίας, όπως είναι η άνοια και η νόσος Alzheimer. Ως προς τη συναισθηματική υγεία, έχει βρεθεί ότι σχετίζεται με ευερεθιστότητα, στρες και αγχώδεις διαταραχές, καθώς και με κατάθλιψη. Εκτός από τις αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής μας, η άπνοια λόγω των σοβαρών επιδράσεων στη γενική μας υγεία μειώνει και το προσδόκιμο επιβίωσης όσων πάσχουν από αυτήν.
Ποια συμπτώματα υποδηλώνουν την παρουσία υπνικής άπνοιας;
Τα τυπικά συμπτώματα είναι το έντονο και επαναλαμβανόμενο ροχαλητό, η υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και η κόπωση. Επίσης, αν εκδηλωθεί χωρίς σαφή αίτια κάποιο από τα συμπτώματα όπως το να πάρει κανείς βάρος απότομα, να εμφανίσει υπέρταση, μειωμένη συγκέντρωση ή έντονο στρες. Ως προς την ποιότητα του ύπνου, οι ασθενείς συχνά ξυπνούν ιδρωμένοι λόγω της έντονης προσπάθειάς τους να αναπνεύσουν κατά τη διάρκεια των επεισοδίων της άπνοιας, σηκώνονται αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας για να πάνε στην τουαλέτα, ή ξυπνούν τη νύχτα με το αίσθημα ότι πνίγονται. Συχνά, μάλιστα, μετά από ένα τέτοιο επεισόδιο δεν μπορούν να ξανακοιμηθούν εύκολα και παρουσιάζουν αϋπνία.
Ποιος ο ρόλος του οδοντιάτρου στην αντιμετώπιση της άπνοιας;
Ο οδοντίατρος μπορεί να συμβάλει στην διάγνωση του άπνοιας, αλλά και στην αντιμετώπισή της.Σχετικά με τη διάγνωση, ο οδοντίατρος είναι σε θέση να αξιολογήσει τα ανατομικά χαρακτηριστικά που αποφράσσουν τον αεραγωγό, με κυριότερα το μέγεθος της γλώσσας και την ύπαρξη φθοράς στα δόντια που οφείλεται σε τρίξιμό τους κατά τον ύπνο, καθώς έχει βρεθεί μεγάλη συσχέτιση μεταξύ της άπνοιας και του τριξίματος των δοντιών κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ένα μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι συχνά ο οδοντίατρος μπορεί να υποψιαστεί το πρόβλημα σε πολύ πρώιμο στάδιο, πριν ο ασθενής αναπτύξει σοβαρά συμπτώματα. Στο πρώιμο στάδιο το πρόβλημα είναι πιο ήπιο και η αντιμετώπισή του πιο εύκολη.
Πέραν της διάγνωσης ο οδοντίατρος μπορεί να συμβάλει και στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
Η κλασική θεραπεία της άπνοιας είναι η χρήση αναπνευστικής συσκευής CPAP, που χορηγούν γιατροί που ασχολούνται με τις διαταραχές ύπνου και διοχετεύει με πίεση στον ασθενή αέρα, μέσω τη μύτης και του στόματος, ανοίγοντας με αυτό τον τρόπο τον αεραγωγό. Η θεραπεία αυτή είναι αποτελεσματική σε μεγάλο βαθμό, αλλά δυστυχώς τα ποσοστά συμμόρφωσης των ασθενών με τη χρήση της συσκευής είναι πολύ χαμηλά και περίπου 50% από αυτούς δεν ακολουθούν τη θεραπεία, κυρίως λόγω ενοχλήσεων που τους προκαλεί η συσκευή και μειωμένης άνεσης κατά τον ύπνο.
Ωστόσο, εδώ και περισσότερο από 20 χρόνια χρησιμοποιούνται διεθνώς με μεγάλη επιτυχία, ειδικού τύπου ενδοστοματικοί νάρθηκες για την αντιμετώπιση της άπνοιας. Οι νάρθηκες αυτοί διατηρούν μηχανικά ανοιχτό τον αεραγωγό, συγκρατώντας την κάτω γνάθο, και έμμεσα και τη γλώσσα, σε μια θέση που δεν της επιτρέπει να πέσει πίσω προς τον φάρυγγα και να προκαλέσει την άπνοια. Στα πλεονεκτήματα αυτής της θεραπείας, πέρα από την αποτελεσματικότητα, συγκαταλέγεται η άνεση του ασθενή και η ευκολότερη αποδοχή της σε σύγκριση με τη CPAP.
Για την κατασκευή αυτών των ναρθήκων απαιτείται να γίνει λήψη αποτυπωμάτων και καταγραφή της σχέσης των γνάθων. Στην συνέχεια στο οδοντοτεχνικό εργαστήριο κατασκευάζεται ο νάρθηκας, ο οποίος τελικά προσαρμόζεται στο στόμα του ασθενούς. Οι νάρθηκες αυτού του τύπου φαίνεται ότι συμβάλουν και στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων του σφιξίματος των δοντιών, που είναι πολύ σύνηθες σε ασθενείς με υπνική άπνοια.
Τέλος, είναι σημαντικό να τονίσουμε εάν κάποιος πάσχει από άπνοια ύπνου και ακολουθήσει την απαιτούμενη θεραπεία, θα βελτιώσει σημαντικά τη συνολική ποιότητα της ζωής του και το προσδόκιμο επιβίωσής του.